سپاه موجودیتی ایدئولوژیک است. بسیجِ مسلحانه‌یِ توده‌ها در ایران ضرورتاً با توسل به اسلامِ شیعی ممکن شده است. شکل‌هایِ دیگری از سپاه نیز شاید ممکن بود و در ابعادی محدود در ایران سابقه داشته. اما تقابل‌ها با سایرِ رقبا و گروه‌هایِ منسجم و ایدئولوژیک (به عنوانِ مؤلفه‌هایِ داخلی)، و میلِ هم‌سویی و اتحاد با جهانِ اسلام در برابرِ غرب و اسرائیل و نیز، جنگ با عراق (به عنوانِ مؤلفه‌هایی خارجی) از سپاه چیزی را ساخت که امروز شاهدش هستیم.
سپاه یک ابزار است. ابزارِ اتحاد و انسجامِ ایدئولوژیکِ توده‌ها. شکل، سازماندهی، اهداف، و وظایف‌اش ایجاب می‌کند که به صورتِ مداوم مشغولیت‌ها و تقابل‌هایِ نو و جدیدی برایِ خودش دست و پا کند، هم در داخل و هم در خارج. سپاه متمایز از ارتش است؛ در اصلِ خود، نوعی تشکلِ موقت بوده برایِ اهدافِ خاص و مشخص، که به فراخورِ شرایط دوام آورده. ارتش ماهیتاً ملی ست؛ از ارکانِ ضروری و مشروعِ ایده‌یِ «دولت‌ـ‌ملت» است؛ در سطحِ ایده، از همه‌یِ علائق و سلایق سرباز می‌گیرد؛ از بودجه‌یِ عمومی سهم دارد؛ به مفهومِ ایران گره خورده. سپاه ماهیتاً داوطلبانه بوده؛ عاری از سازمان‌دهیِ طبقاتی و سلسله‌مراتبی، یک ابداعِ ایدئولوژیک‌ـ‌ملی ست و پیش‌شرطِ اساسیِ ورود به آن، برادری و همسوییِ عقیدتی؛ به همین خاطر، مخاطبِ محدودتر و گستره‌یِ شمولِ وسیع‌تری دارد. این سپاه در دفاعِ مداوم از ایران و نیز، در راهِ پیگیریِ اهدافِ ایدئولوژیک‌اش، مکرراً تقویت شده، از حالتِ سیال و فراگیرش فاصله گرفته، به یک نیرویِ نظامیِ سلسله‌مراتبی و مستقر تبدیل شده، ردیفِ بودجه‌ای منظم به آن اختصاص پیدا کرده (تقریباً 3 برابرِ بودجه‌یِ ستادِ ارتش)، و نیرویی اثرگذار را شکل داده که وزنی اساسی در ماهیتِ امروزِ ج.ا. دارد.
سپاه در سلسله مراتبِ حاکمیتِ سیاسیِ ایران (حاکمیتِ سیاسی متشکل از تشکیلاتِ تحتِ فرمانِ مقامِ رهبری و دولتِ ج.ا.، به طورِ خلاصه «رهبری» و «دولت») نیرویِ تحتِ فرمانِ رهبری ست. از این نظر هم، در سلسله‌مراتبِ قدرت با تشکیلاتِ سازمانیِ ارتش تفاوت دارد. نظامِ رهبریِ ایران در تمامِ این سال‌ها، به شیوه‌ای کاملاً مستقل از دولت، سپاه و موجودیت‌اش را تقویت کرده، وظایف‌اش را گسترش داده و در عمل، آن را به یک نیرویِ موازی، نه‌تنها موازی با ارتش، بلکه با حاکمیتِ سیاسیِ رسمی‌ـ‌دولتی تبدیل کرده است. به عبارتِ دیگر، سپاه یکی از اجزایِ مهمِ تشکیلاتی در ج.ا. ست که دولتِ ج.ا. آن را بازنمایی نمی‌کند. یا این طور بگوییم: در ایران، یک نیرویِ نظامیِ بسیار کارآمد و فراگیر وجود دارد که اهدافِ ایدئولوژیک‌اش را با بودجه‌یِ دولتِ ج.ا.، اما به طورِ کاملاً مستقل از این دولت، پیش می‌برد و هدایت می‌کند. فهرستِ نهادهایی که به این شکل عمل می‌کنند منحصر به سپاه نیست و بیشترشان نقشِ حاکمیتی دارند، اما در این میان، سپاه بزرگ‌ترین و مهم‌ترین است.
آقا تو فقط بنویس ، من اینجا رو بارهاشخم زدم،نوشته هاش روشنی دارن.
پاسخحذفz
پاسخحذفآقا کامنت من نرسیده؟ نیست انگار!. گفته بودم بنویسی.